Op dit moment staat de Wet toekomst pensioenen op de agenda van de Eerste Kamer. Alliantie heeft zich tijdens de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen fel uitgesproken tegen de nieuwe pensioenwet. Met de Wtp dreigt onze op solidariteit gebouwde oudedagvoorziening afgebroken te worden. De wet is nog niet door de senaat en óf de Wtp het haalt kan nog spannend worden. We blikken vooruit met drie van onze experts op het gebied van pensioenen.
Alliantie heeft verschillende experts op het gebied van pensioenen is huis. Rob de Brouwer, Gerda Kievitsbosch en Wilma Berkhout geven hun visie op de huidige stand van zaken rondom de Wtp en delen de belangrijkste tegenargumenten.
Wat is de stand van zaken rondom de Wet toekomst pensioenen?
‘Eind mei zal er door de senaat gedebatteerd worden over de Wtp’ legt Gerda Kievitsbosch uit. Kievitsbosch, die betrokken is bij Pensioen Actie Oost, richt zich op dit moment vooral op het voorlichten van gepensioneerden, deelnemers en vakbondsleden over de grote risico’s die aan de pensioenwet hangen. ‘We organiseren acties bij ledenvergaderingen van de vakbond en geven voorlichtingsavonden voor gepensioneerden’. Mensen moet weten wat er op hen af komt en wat de problemen met de Wtp zijn. ‘Er leven veel vragen onder deelnemers en we willen dat zij goed worden voorgelicht’. Daarnaast zal Pensioen Actie Oost ook weer gaan demonstreren als de wet in de Eerste Kamer wordt besproken.
Niet enkel onder gepensioneerden leven veel vragen over de nieuwe pensioenwet. ‘De senatoren hebben ruim duizend vragen gesteld over de wet’ vult Wilma Berkhout aan. Op dit moment wacht de senaat op antwoorden van de tweede ronde van technische vragen. ‘Opvallend is dat er tegenstrijdigheden in de antwoorden over vragen van de Eerste en Tweede Kamer lijken te zitten’. Dat voorspelt weinig goeds waar het om de onduidelijkheid en vragen rondom de Wtp gaat. Berkhout: ‘De vraag is op dit moment zelfs of de huidige Eerste Kamer nog over de wet gaat stemmen, het zou zomaar kunnen dat de nieuwe Senaat het finale oordeel velt over de Wet toekomst pensioenen’.
Dat zou goed nieuws zijn legt Rob de Brouwer uit. ‘In de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer hebben de partijen die eerder voor hebben gestemd een meerderheid van maar twéé zetels’. Alliantie is tégen de Wtp, maar een dermate grote hervorming zou sowieso niet op basis van zo’n klein mandaat doorgevoerd moeten worden.
‘Daarnaast zwelt de kritiek aan’ stelt De Brouwer. Experts, (emeritus-)hoogleraren en actuarissen spreken zich meer en meer uit tegen de Wtp. Over het hoe en wat van het invaren van de miljoenen euro’s pensioengeld is nog steeds geen duidelijkheid. Fondsen weten niet hoe ze dat voor elkaar moeten krijgen. ‘Daarnaast zien steeds meer pensioenexperts in dat de doelen die de Wtp zegt te bereiken, helemaal niet gehaald zullen gaan worden’.
Wat als deze pensioenhervorming er wel door komt?
Alle drie de pensioenexpert van Alliantie wijzen in dat geval op de Claimstichting die op dit moment in oprichting is. ‘Individuele deelnemers kunnen geen bezwaar maken tegen hoe hun pensioengeld wordt ingevaren, dus van de grote pot naar de individuele rekeningen wordt herverdeeld’ legt Berkhout uit. De Claimstichting wil belanghebbenden verenigen om zo collectief te procederen, dat is voor gepensioneerden en deelnemers straks de enige optie. ‘Punt is wel dat er pas geprocedeerd kan worden wanneer er écht een herverdeling heeft plaatsgevonden’ vult De Brouwer aan. ‘Dat zal op zijn vroegst pas, áls de wet het haalt, in 2027 zijn.
In de tussentijd is er echter nog veel te doen stelt Kievitsbosch. ‘We gaan door met het informeren en mobiliseren van pensioengerechtigden’. Er gaan nog veel stappen gezet worden voordat de Wtp van kracht wordt. ‘Mensen moeten dan goed voorbereid zijn om hun recht te halen’. Een zelfbewuste groep burgers, gewapend met de goede informatie en onderbouwing, kan juist ook in de tussenfase haar stem laten horen en opkomen voor haar belangen. ‘Een laatste hoopgevende ontwikkeling is dat er kleine pensioenfondsen zijn die onderzoeken of ze de solidariteit tussen generaties ook onder de nieuwe pensioenwet in stand kunnen houden’ vertelt De Brouwer. Zij kunnen een voorbeeld zijn voor anderen.
Alliantie heeft zich altijd duidelijk uitgesproken tegen Wet toekomst pensioenen. Wat zijn de belangrijkste tegenargument die de senatoren zouden moeten overtuigen?
De Brouwer stelt dat met de Wtp ons knollen voor citroenen worden verkocht. ‘De pensioenwet wordt verdedigt met de stelling dat het een koopkrachtiger pensioen op zou leveren én nodig is omdat de arbeidsmarkt meer flexibel is geworden’. ‘Maar in geen van beide gevallen gaan we er met de Wtp op vooruit’. Uit alle berekeningen blijkt dat er geen enkele garantie is op een koopkrachtiger en geïndexeerd pensioen. Daarnaast wordt er voor ZZP’ers, een nu onverzekerde en groeiende groep, niets geregeld op het gebied van pensioenopbouw. ‘Wederom, er wordt een gigantische stelsel wijziging doorgedrukt, zonder dat we enige garantie hebben dat we er op vooruit gaan’. De Brouwer: ‘Het is als een nieuw automodel dat zonder testrit de weg op wordt gestuurd’.
Zowel Kievitsbosch als Berkhout hebben het meteen over het afbreken van de solidariteit. ‘In het huidige stelsel is het 1+1=3’ betoogt Berkhout. ‘Doordat we gezamenlijk verantwoordelijk zijn en inleggen, beschermen we elkaar tegen grote tegenvallers en profiteren we samen van meevallers’. Er zijn zeker wel verbeteringen aan te brengen aan het huidige stelsel, zoals het schrappen van uitgebreide en kostbare controles en kapitaalbuffers, maar daar is geen hele stelselwijziging voor nodig. ‘De enige mensen die beter worden van de Wtp zijn financiële adviseurs en advocaten die vooral veel aan óns pensioengeld willen verdienen’ sluit Berkhout af.
Kievitsbosch keert zich naast het afbreken van de solidariteit, ook vooral tegen de polarisatie die in het pensioendebat is geslopen. ‘Er wordt gesteld dat ouderen een greep in de pensioenpot zouden doen, maar geen enkele grootmoeder zou van haar kleinkinderen willen stelen’. De framing en het tegen elkaar opzetten van generaties is Kievitsbosch een doorn in het oog. ‘Daar komt bij dat juist onder de Wtp, wanneer de beurskoers een grotere invloed krijgt op je pensioen, er geluk- en pechgeneraties zullen ontstaan’. Dit zal uiteindelijk alleen maar voor meer polarisatie zorgen.